Ek: Sosyal

Bu doküman neyle ilgili?

Bu ekte, Rainforest Alliance Sürdürülebilir Tarım Standardının Sosyal Bölümünde yer alan Gerekliliklerin ve ilgili diğer gerekliliklerin uygulanmasıyla ilgili ilave bağlayıcı içerik yer almaktadır.

Bu doküman şunları içerir:

• Arazi gereklilikleri 1.5.1, 1.6.2, 5.1.4’e ilişkin İyileştirme Protokolü ve Tedarik Zinciri Gereklilikleri 1.4.1 ve 4.1.4.

• Arazi gerekliliği 5.4.1 ile ilgili ülkelere göre Yaşam Ücreti rayiçleri.

• Sürekli geliştirme Arazi gereklilikleri 5.1.5, 5.1.6, 5.1.7 ve 5.1.8 ile ilgili olarak çocuk işçiliği ve zorla çalıştırma hakkında ek ayrıntılar.  

• Arazi gereklilikleri 5.8.1 ve 5.8.2 ile ilgili Özgür, Önceden ve Bilgilendirilmiş Rıza (FPIC) süreçleri.

Bu doküman ne zaman ve nasıl kullanılır?

Bu doküman Sertifika Sahiplerine, Rainforest Alliance Standardında bahsedilen gereklilikler ve bunların nasıl uygulanacağı konusunda ek bilgi verir. Bu dokümana, uygulama için yapılması gerekenleri anlamak üzere Sertifikasyon Kuruluşları da başvurabilir.

v1.1'den v1.2'ye yapılan güncellemedeki değişiklikler

1. Rainforest Alliance İyileştirme Protokolü

Bu bölüm Arazi ve Tedarik Zinciri Sertifika Sahipleri için geçerlidir.

İyileştirme Protokolü, Sertifika Sahiplerinin çocuk işçiliği, zorla çalıştırma, ayrımcılık, işyerinde şiddet ve taciz vakalarını etkili bir şekilde iyileştirebilmek için atması gereken adımları ana hatlarıyla belirtmektedir.

Sertifika Sahibinin yönetim birimi, bir vaka tespit edildiğinde, araştırıldığında ve doğrulandığında İyileştirme Protokolünün derhal uygulanmasını sağlamalıdır.

Bu bölüm İyileştirme Protokolünün, Arazi gereklilikleri 1.5.1, 1.6.2, 5.1.4 ve ayrıca Rainforest Alliance Standardının Tedarik Zinciri gereklilikleri 1.4.1 ve 4.1.4 ile bağlantılı zorunlu adımlarını kapsamaktadır.

Protokol uyarınca iyileştirme faaliyetlerinin nasıl uygulanacağına ilişkin diğer isteğe bağlı adımlar ve kılavuz bilgiler için bkz. Rainforest Alliance Kılavuz Doküman S: İyileştirme Protokolü.

1.1 İyileştirme Sisteminin Kurulması

Aşağıdaki adımlar, öncelikle bir iyileştirme sistemi kurarak etkili bir çözüm adına hazırlık yapmak için gereklidir.

1.1.1 Sorumlu tarafların atanması

Arazi Sertifikası Sahipleri için yönetim Şikayet Mekanizması, Değerlendirme ve Yönlendirme ve toplumsal cinsiyet eşitliğinden sorumlu olacak bir veya birkaç komite atayacaktır. Grup sertifikasyonunda, Değerlendirme ve Yönlendirme ve toplumsal cinsiyet eşitliği için komite yerine yönetimi temsil edecek ve karar verme yetkisine sahip sorumlu bir kişi atanabilecektir.

Tedarik Zinciri Sertifika Sahipleri için yönetim, Şikayet Mekanizması ve Değerlendirme ve Yönlendirmeden sorumlu komite(ler) atayacaktır.

1.1.2 İyileştirme Planının Hazırlanması

Rainforest Alliance, Sertifika Sahiplerinin yönetim planlarına bir İyileştirme Planı dahil etmelerini gerekli kılar ve bu sayede vakalar tespit edildiğinde hızlı bir şekilde müdahale edilebilir. İyileştirme planı geliştirmeye yönelik adımlar aşağıda özetlenmiştir. İyileştirme planı geliştirmenin adımları aşağıda özetlenmiştir.

i. Paydaşların Belirlenmesi

Değerlendirme ve Yönlendirme komitesi/sorumlusu, iyileştirmede rol oynayabilecek toplum liderleri, kadın örgütleri, gençlik kulüpleri, devlet kurumları, STK'lar ve insan hakları kuruluşları gibi iç ve dış paydaşları belirlemelidir.

Bkz. Rainforest Alliance Kılavuz Doküman S: İyileştirme Protokolü (İlgili dış paydaşların nasıl belirleneceğine dair örnek için).

ii. İyileştirme Planının Geliştirilmesi

İyileştirme Planı Arazi Sertifikası Sahipleri için Toplumsal Cinsiyet Komitesi/sorumlu kişinin desteğiyle Değerlendirme ve Yönlendirme komitesi/sorumlusu tarafından, Tedarik Zinciri Sertifikası Sahipleri için ise Değerlendirme ve Yönlendirme Komitesi/yönetim temsilcisi tarafından geliştirilir.

Plan, teyit edilmiş bir vakanın iyileştirilmesi için uygulanması gereken faaliyetleri ana hatlarıyla belirtir ve sürece dahil olacak paydaşları tanımlar. Plan, her faaliyetin nerede ve ne zaman uygulanacağını, başlangıç ​​ve bitiş tarihini ve sorumlu kişiyi kapsamalıdır. Planın uygulanması izlenmeli ve ilerleme dokümante edilmelidir.

Bkz. Rainforest Alliance Kılavuz Doküman S: İyileştirme Protokolü (İyileştirme Planına örnek taslak olarak).

iii. Eğitim ve Farkındalık artırma  

İyileştirme planı geliştirildikten sonra yönetim temsilcisi de dahil olmak üzere komite üyeleri, potansiyel bir vaka saptandığında veya rapor edildiğinde yapması gerekenler konusunda eğitim almalıdır.

Grup üreticileri/işçiler ya da çalışanlar Şikayet Mekanizması ve İyileştirme Protokolü hakkında, haklarının neler olduğu ve iyileştirmelere nasıl erişebilecekleri konusunda eğitilmelidir.

1.2 Vaka Meydana Geldiğinde: Müdahale ve İyileştirme Süreci

Aşağıdaki tablo, çocuk işçiliği, zorla çalıştırma, ayrımcılık, işyerinde şiddet ve taciz vakaları için gerekli şikayet ve iyileştirme adımlarını, aşamalarını, zaman aralıklarını ve sorumlu tarafları özetlemektedir.

Belirli durumlarda, yeterli şekilde gerekçelendirildiği takdirde Rainforest Alliance tarafından belirlenen zaman aralığından sapmalara izin verilebilir.

Zorunlu adımların nasıl uygulanacağına ilişkin diğer isteğe bağlı adımlar ve kılavuz bilgiler Rainforest Alliance Kılavuz Doküman S: İyileştirme Protokolü.

2. Çocuk İşçiliği ve Zorla Çalıştırma Risk Haritaları

Bu bölüm Arazi Sertifika Sahipleri için geçerlidir.

Rainforest Alliance Standartlarının sürekli geliştirme gereklilikleri 5.1.5, 5.1.6, 5.1.7 ve 5.1.8, Rainforest Alliance çocuk işçiliği ve zorla çalıştırma risk haritalarında belirtildiği üzere, çocuk işçiliği ve/veya zorla çalıştırma riski orta veya yüksek olduğunda geçerlidir. Bu risk haritaları, belirli bir ülke ve sektör için riski belirler. Risk haritalarına aşağıdaki adresten erişebilirsiniz:

https://www.rainforest-alliance.org/resource-item/data-sheet-for-child-labor-and-forced-labor-risk-maps/

Aşağıdaki web sayfasında konuyla ilgili daha fazla açıklamaya erişebilirsiniz:

https://www.rainforest-alliance.org/in-the-field/manage-risk-with-the-rainforest-alliance-child-labor-and-forced-labor-sectoral-risk-maps/

3. Ülkeye göre Küresel Yaşam Ücreti Rayiçleri

Bu bölüm Arazi Sertifika Sahipleri için geçerlidir.

Rainforest Alliance Sürdürülebilir Tarım Standardı gereklilik 5.4.1’de atıfta bulunulan ve yaşam ücretiyle aradaki farkı değerlendirmek için kullanılması gereken Yaşam Ücreti rayiçleri ve ona dahil olan referans değerleri Küresel Yaşam Ücreti Koalisyonunda (GLWC) yer almaktadır. Sertifika Sahipleri, uluslararası geçerliliği olan başka bir rayiç de kullanabilirler.

Yönetim her durumda, güncellenmiş rayici kullanmaya dikkat etmelidir. Bu genellikle bir önceki takvim yılına ait mevcut rayiçtir.

Yaşam Ücreti rayici bulunmayan ülkelerde bir rayiç hesaplanana kadar değerlendirme için geçerli ücret kullanılmalıdır. Bu durumda, geçerli ücret ya asgari ücret ya da Toplu Pazarlık Sözleşmesinde müzakere edilen ücret olacak ve bu, hangisinin daha yüksek olduğuna ve gereklilik 5.3.3 ile uyumlu olduğuna bağlı olacaktır.

Not: Yaşam Ücreti değerlendirmesi, grup sertifikasyonundaki küçük araziler için geçerli değildir.

4. Özgür, Önceden ve Bilgilendirilmiş Rıza (FPIC) Süreçlerinde mevcuttur.

Bu bölüm Arazi Sertifika Sahipleri için geçerlidir.

Rainforest Alliance Standardı gereklilik 5.8.1, büyük ve bireysel sertifikalı arazilerin yönetiminin, yerli halklar ve yerel toplulukların yasal ve göreneksel haklarına saygı göstermesini şart koşmaktadır. 5. ve 6. dereceden Yüksek Koruma Değerine Sahip (HCV) alanlar da dahil olmak üzere, yerli halklar ve yerel toplulukların toprak veya kaynak kullanımına yönelik haklarını veya toplu çıkarlarını etkileyen faaliyetler ancak özgür, önceden ve bilgilendirilmiş rıza (FPIC) alındıktan sonra gerçekleştirilebilir.

Gereklilik 5.8.2'ye göre, Yerli halklar ve/veya yerel topluluklar üretici ile arazi kullanım hakları konusunda anlaşmazlığa düşerse, büyük araziler ve bireysel olarak sertifikalandırılmış araziler, arazinin meşru kullanım hakkını gösterme faaliyetlerinin bir parçası olarak FPIC sürecini takip etmelidir.

Bu bölüm, FPIC sürecinin zorunlu adımlarını içerir. FPIC süreçlerinin nasıl uygulanacağına yönelik kılavuz ve örnekler Rainforest Alliance Kılavuz Doküman T: Özgür, Önceden ve Bilgilendirilmiş Rıza (FPIC) Süreçleri bölümünde mevcuttur.

4.1 Geçerlilik

4.1.1 FPIC Sürecinin Gerekli Olduğu Projeler veya Faaliyetler

Aşağıdaki faaliyetlerden herhangi birinin önerilmesi ve yerli halkların veya yerel toplulukların hakları, arazileri, kaynakları, bölgeleri, geçim kaynakları veya gıda güvenliği üzerinde zararlı etkileri olabileceği durumlarda FPIC gereklidir. Proje veya faaliyet sonucunda aşağıdakiler gerçekleşecekse FPIC gereklidir:

1. Tarımsal olmayan arazilerin ürün üretimi yapılan arazilere dönüştürülmesi.

2. Esas olarak geçinme veya yerel tüketim için kullanılan küçük arazi sahiplerinin ürün yetiştirdikleri arazilerinin, yerel alan dışında ticaret ve tüketim için ürün yetiştirilen arazilere dönüştürülmesi.

3. Geleneksel otlatma alanlarının, eski otlatma faaliyetlerini kapsam dışı tutan veya azaltan diğer tarım arazisi kullanımlarına dönüştürülmesi.

4. Bir konumdaki su çekilme miktarını arttırarak yakınlardaki veya akarsuyun aşağı kısmında kalan diğer kullanıcılar için kullanılabilir su miktarının önemli ölçüde azalmasına neden olma.

5. Yerel halkların veya toplulukların doğal ekosistemlere veya halihazırda avlanma, balıkçılık veya bitkiler veya bitki kısımlarından yiyecek, lif, yakıt, ilaç veya diğer ürün elde etmede kullanılan diğer alanlara erişiminin ortadan kalkması veya azalması.

6. Yerel halk tarafından geleneksel kültürel veya dini faaliyetler için kullanılan veya aşağıdaki tanımlara göre Yüksek Koruma Değerine Sahip (HCV) olarak sınıflandırılan alanlar üzerinde veya yakınında gerçekleşmesi:

HCV5: Yerel toplulukların veya yerli halkların (geçim kaynakları, sağlık, beslenme, su vb.) temel ihtiyaçlarının giderilmesi için temel önem taşıyan yerler ve kaynaklar. Bu topluluklarla ve yerli halklarla yapılan sözleşmelerle ayırt edilir.

HCV6: Küresel veya ulusal kültürel, arkeolojik veya tarihi öneme sahip işletmeler, kaynaklar, habitatlar ve çevrelerin yanı sıra yerel toplulukların veya yerli halkların geleneksel kültürleri için kritik kültürel, ekolojik, ekonomik veya dini/kutsal öneme sahip olanlar. Bu araziler, bu yerel topluluklar veya yerli halklarla görüşülerek belirlenir.

Aşağıdaki adımlar FPIC sürecinin nasıl yürütülmesi gerektiğini özetlemektedir. Adım 1 (kapsam belirleme), bütün FPIC süreçlerinde gereklidir. Adım 1'in sonuçları temel alınarak:

1. Önerilen projeler veya faaliyetler, yerli halklar ve yerel toplulukların haklarını azaltmazsa başvuru sahibinin gereklilik 5.8.1'e uygun olduğu kabul edilir.

2. Önerilen projeler veya faaliyetler, yerli halkların veya yerel toplulukların (HCV'ler 5 veya 6 dahil) arazi veya kaynak kullanım haklarını veya toplu çıkarlarını azaltırsa, başvuru sahibi sadece Bölüm 4.2'ün 2. ila 6. adımları (FPIC Sürecinin Yürütülmesi) uygulanmışsa uygun kabul edilir.

4.1.2 FPIC Süreci Gerektirmeyen Operasyonlar

1 Haziran 2020 itibarıyla geçerli bir Rainforest Alliance sertifikasına sahip olan ve (yukarıda bölümde tanımlandığı üzere) FPIC süreci gerektiren herhangi bir proje veya faaliyeti hayata geçirmeyi planlamayan veya 1 Haziran 2020 tarihinden sonra kapsam genişletmeleri yapılmayacak sertifikalı operasyonlar, 2017 Rainforest Alliance, Sürdürülebilir Tarım Standardının temel kriteri 4.20’ye uygun olması nedeniyle gereklilik 5.8.1’e de uygun olarak kabul edilir.

Gereklilik 5.8.1, 1 Haziran 2020 tarihinden itibaren yeni sertifikasyon hedefleyen ve bir FPIC sürecinin gerekli olduğu (yukarıdaki bölümde tanımlandığı şekilde) herhangi bir proje veya faaliyeti hayata geçirmeyi planlamayan operasyonlar için geçerli değildir.

4.2 Bir FPIC Sürecinin Yürütülmesi

Özgür, Önceden ve Bilgilendirilmiş Rıza (FPIC) süreci, aşağıda özetlenen altı adımı izlemelidir.

_{Şekil 1: Özgür, Önceden ve Bilgilendirilmiş Rıza Süreci Adımları}

Adım 1 – Kapsam belirleme

1. Arazi tarafından; geliştirilmesi, tahsis edilmesi, kullanılması önerilen veya tavsiye edilen faaliyet, proje veya genişlemeden etkilenmesi beklenen toprak veya kaynaklarda potansiyel çıkarları olan yerli halkları ve yerel toplulukları belirleyin.

2. Bu toplulukların, önerilen faaliyet, proje veya genişlemeye tabi olacak arazi(ler) veya alan(lar)ın içinde veya bitişiğinde yer alan toprak veya kaynaklar üzerindeki su hakları, su erişim noktaları veya avlanma veya orman ürünleri çıkarma hakları gibi iddia veya haklarını, taleplerini veya çıkarlarını tanımlayın.

3. Önerilen faaliyet, proje veya genişlemeden etkilenebilecek küresel veya ulusal kültürel, arkeolojik, tarihi öneme sahip ya da yerel toplulukların veya yerli halkların geleneksel kültürleri için kritik öneme sahip tüm alanları, kaynakları, habitatları ve çevreleri tanımlayın. Bu araziler, bu yerel topluluklar veya yerli halklarla görüşülerek belirlenmelidir.

4. Önerilen faaliyet, proje veya genişletmenin Adım 1 - b ve c'de tanımlanan hakları, iddiaları, talepleri veya menfaatleri olumsuz etkileyip etkilemeyeceğini belirleyin. Bu, aşağıdakileri içeren ancak bunlarla sınırlı olmayan durumlarda geçerlidir:

   1. Şu anda topluluklar veya bir topluluğun üyeleri tarafından temel geçim faaliyetleri için halihazırda kullanılan araziler.

   2. Topluluklar veya bir topluluğun üyeleri, yerel tüketim veya geçinme amaçlı kullandıkları doğal kaynaklara artık erişemez veya erişimleri azalır.

Adım 2 – Planlama, araştırma ve değerlendirme

1. Arazi ve doğal kaynak kullanımını katılımcı bir şekilde haritalandırın.

2. Projenin potansiyel etkilerini (olumlu ve olumsuz) değerlendirin.

3. Haritalandırma ve değerlendirme sürecini desteklemek için bağımsız tarafları dahil edin. Topluluklar, FPIC sürecinde kendilerini destekleyebilecek bağımsız bir taraf seçme hakkına sahiptir. Bu bağımsız taraflar arasında yerel STK'lar da olabilir. FPIC sürecinin adımlarına ve anlaşmalarına uygunluğun tarafsız bir doğrulayıcısı olarak hareket etmek için bağımsız taraflar da FPIC sürecine dahil edilmelidir.

4. Yerli halkların ve yerel toplulukların haklarıyla ilgili olası etkileri ele almak için gerekirse projeyi yeniden tanımlayın ve revize edin.

Adım 3 – Görüşme

1. Topluluk temsilcilerine, topluluk temsilcilerinin eğitim düzeyleri ve kültürel bağlam göz önüne alınarak erişilebilir ve uygun bir şekilde sunulan proje faaliyetlerinin, faydalarının ve etkilerinin tanımlamasını sunun.

2. Topluluğun önerilen projenin kabul edilebilirliği konusunda kendi içinde görüşme yapması için topluluğa zaman tanıyın.

3. Projeyi kabul edip etmeyeceklerini (TAMAM/DEVAM kararı) öğrenmek ve hangi koşullar altında kabul edeceklerini belirlemek için toplulukla görüşün.

4. Görüşme sırasında topluluk tarafından dile getirilen endişeleri düzeltmeye yönelik gerekirse projeyi yeniden tanımlayın ve gözden geçirin.

Adım 4 – Müzakere

1. Topluluk projeyi kabul ederse, sürecin devam etmesi için anlaşma şartlarını müzakere edin. Bu şartlar, etkilenen arazi ve kaynaklara erişimin devam etmesini, arazi ve kaynakların kullanım kaybının kayıpla orantılı olarak adil bir şekilde tazmin edilmesini ve/veya proje faydalarından adil bir pay alınmasını içermelidir.

2. Gerekirse görüşme sürecinde topluluğu desteklemek için toplulukların hukuki danışmanlık hizmetlerine erişimini kolaylaştırın. Hukuki danışmanlığa ve bağımsız taraflara erişim, FPIC süreci boyunca, özellikle de müzakere aşamasında topluluklara sunulmalıdır.

3. Topluluğun ve üyelerinin şikayetleri dile getirmesi ve bu şikayetlerin gerektiği gibi ele alınıp çözüme kavuşturulabileceği bir mekanizma da dahil olmak üzere katılımcı izleme ve anlaşmazlık çözüm planı geliştirin.

Diğer bilgiler

Bu dokümanın ilk yayın tarihi (v1.0): 1 Temmuz 2022.

Sertifikasyon için “bağlayıcı” olarak belirtilen dokümanlara uyulmalıdır. “Bağlayıcı olmayan” olarak belirtilen dokümanlar, okuyucuların gereklilikleri ve diğer bağlayıcı içerikleri anlamalarına ve uygulamalarına yardımcı olmak için zorunlu olmayan bilgiler sağlar.

Çeviri Konusunda Sorumluluk Reddi

Çeviride yer alan bilgilerin tam anlamlarına ilişkin herhangi bir sorunuz olduğunda netleştirmek için lütfen resmi İngilizce versiyona başvurun. Çeviriden kaynaklanan uyuşmazlıklar veya anlam farkları bağlayıcı değildir ve denetim veya sertifikasyon açısından herhangi bir etkisi yoktur.

Bu içeriğin Rainforest Alliance'ın önceden yazılı izni alınmadan çoğaltılması, değiştirilmesi, dağıtılması veya yeniden yayınlanması kesinlikle yasaktır.

Daha fazla bilgi edinmek mi istiyorsunuz?

Rainforest Alliance sertifikası alma hususunda yardım almak için customersuccess@ra.org adresinden Müşteri İlişkileri ekibimizle iletişime geçin

Rainforest Alliance hakkında daha fazla bilgi edinmek için, www.rainforest-alliance.org sitesine göz atın, info@ra.org e-posta adresi ya da De Ruijterkade 6, 1013AA Amsterdam, The Netherlands adresinden ulaşabileceğiniz Rainforest Alliance Amsterdam Ofisi ile iletişime geçin.

1. Zaman aralığı şikayetin alındığı andan itibaren işlemeye başlar.  ↑

2. Toplumsal Cinsiyet Komitesi/sorumlu kişi bulundurmak sadece Arazi Sertifika Sahipleri için gereklidir ve bu komite veya kişi toplumsal cinsiyete dayalı şiddet ve ayrımcılık vakalarında iyileştirme sürecine dahil olmalıdır.  ↑

3. Bir denetim sırasında bir denetçi tarafından bir vaka tespit edilirse, düzeltmelerin yürütüldüğüne, bir kök neden analizinin yapıldığına ve düzeltici faaliyetlerin planlandığına dair kanıtlar, denetimin son gününden 10 hafta sonra (12 hafta yerine) Sertifikasyon Kuruluşuna iletilir. Daha ayrıntılı bilgi için Rainforest Alliance’ın sertifikasyon ve denetim kurallarına bakın. ↑

4. Bir denetim sırasında denetçi tarafından bir vaka tespit edilirse vakanın tam olarak iyileştirilmesi (aşama 4), bir sonraki denetimden önce ve bir önceki denetimin son gününden itibaren maksimum 50 hafta içinde (52 hafta yerine) tamamlanacaktır. Düzeltici faaliyet planının uygulandığına dair kanıt, bir sonraki denetimden en az 2 hafta önce Sertifikasyon Kuruluşuna iletilecektir. Daha ayrıntılı bilgi için Rainforest Alliance’ın sertifikasyon ve denetim kurallarına bakın. ↑